Vechtdal Leeft. In-het- https://youtu.be/IifE5k0Yr6k?t=288

 

 De Stentor 12 juli 2017

 

Van Raaltehuis Ommen blijft toch behouden

Takman IJzerwaren in Ommen viert het honderdjarig bestaan nog net op de huidige locatie aan de Van Raaltestraat in Ommen. In de loop van volgend jaar moet het familiebedrijf een nieuw onderkomen krijgen op bedrijventerrein De Rotbrink in Ommen. 

 

Aan de Van Raaltestraat kan vervolgens een nieuwe woonzorgvoorziening gebouwd worden. Bedoeling is dat de Zonnehuis Groep IJssel-Vecht uit Zwolle zorg gaat bieden aan de bewoners die in de voorziening komen. De nieuwbouw van de beoogde 23 appartementen rondom een veilige binnentuin wordt gerealiseerd door de Eindhovense projectontwikkelaar Coresta. 

Dementie

Volgens directeur Peter Schiphorst is uit onderzoek van Coresta gebleken dat er met name in de Oostelijke regio van het land grote behoefte is aan woonvoorzieningen voor ouderen met dementie. ,,Wij willen in Ommen mooie appartementen ontwikkelen, waar mensen ook met zijn tweeën kunnen wonen, zodat echtparen niet gescheiden hoeven worden als een van beiden intensieve zorg nodig heeft."

Voor Ommen, en met name voor de Stichting Van Raaltehuis, betekent het een enorme opluchting. Ook voor Rudi en Heidi Takman, want de afspraken met Coresta en de Zonnehuis Groep maken het mogelijk het vervallen Van Raaltehuis te behouden. Ooit was de sloopvergunning al afgegeven toen het bedrijf Takman, eigenaar van het historische pandje,  op de huidige locatie wilde gaan uitbreiden. Dat ging ook ondernemer Takman aan het hart, vandaar dat hij het geduld heeft kunnen opbrengen om te wachten tot er een nieuwe mogelijkheid ontstond om zijn bedrijf uit het krappe centrum van Ommen te verplaatsen. ,,In 1996 hebben we voor de laatste keer verbouwd en is de winkel verdrievoudigd. Ik dacht het daarmee tot mijn pensioen te kunnen uitzingen, maar we groeiden veel te hard."

Theologische school

Het Van Raaltehuis is de voormalige theologische school waar van 1839 tot en met 1844 Dr. A.C. van Raalte predikanten opleidde voor de toen net ontstane afgescheiden kerk. Het Van Raaltehuis wordt gerenoveerd en gaat dienst doen als ontmoetingsplek en museum. Voor Jan Heijink, voorzitter van de Van Raaltestichting, een enorme opluchting. ,,We moeten nu natuurlijk financiën gaan organiseren. We denken aan een crowdfundingsactie. Daarvoor willen we ook naar Holland in Michigan in de Verenigde Staten." In deze stad, gesticht door dominee Van Raalte, hoopt de stichting gulle weldoeners te vinden voor de kosten die gemoeid zijn bij renovatie en inrichting van het Van Raaltehuis. Heijink: ,,Dat gaat dan ook een functie krijgen voor de cliënten in de woonvoorziening. Het verbindt straks de geschiedenis met het heden en de cliënten met de Ommenaren."

Woensdagmorgen is een intentieovereenkomst ondertekend door Takman, Schiphorst, Joke Mengerink van de Zonnehuis-Groep en wethouder Ko Scheele namens de gemeente. ,,Het moet raar lopen wil het nog afketsen", zegt Schiphorst. ,,We gaan nu de plannen verder uitwerken voordat er definitieve koopcontracten getekend worden."

 

 

OMMEN – De kans dat het Van Raaltehuis in Ommen blijft behouden is groter geworden nu een nieuwe bestemming voor het pand is gevonden.

KF025a-1bwd.jpgEen foto uit 1983 van het Van Raaltehuis genoemd naar predikant A.C. van Raalte (insteek rechts boven).
Foto: OudOmmen

Het gaat om de invulling van een kleinschalige woonzorgvoorziening in combinatie met de locatie van de naastgelegen ijzerwarenwinkel van Takman, die afgebroken gaat worden. Het vervallen huisje aan de dr. A.C. van Raaltestraat staat al jaren leeg met een ongewisse bestemming. Takman, eigenaar van het Van Raaltehuis heeft samen met de Zonnehuisgroep IJssel-Vecht, projectontwikkelaar Coresta en de gemeente een overeenkomst getekend, waarbij alle partijen zich uitspreken alles te doen om tot een haalbaar plan te komen voor de bouw van een woonzorgcomplex, waarbij het Van Raaltehuis behouden blijft. Voor de gemeente gaat het met name om een bestemmingsplanwijziging die de bouw mogelijk maakt van een complex met circa 23 wooneenheden rond een binnentuin. Het woon- en zorgcomplex is bedoeld voor ouderen die niet meer zelfstandig thuis kunnen wonen. Zij kunnen gebruik maken van zorg van de Zonnehuisgroep vanuit de nabijgelegen locatie De Hoekstee.

Renovatie
Dankzij deze ontwikkeling kan de voormalige theologische school behouden blijven. De intentie is om dit karakteristieke gebouw te renoveren zodat het dienst kan doen als ontmoetingsplek en museum. Daarmee wordt het Van Raaltehuis het kloppend hart van de woonzorgvoorziening. De stichting Van Raaltehuis die zich onder andere inzet voor behoud van het gebouw is bij de plannen betrokken. Takman wil zijn bedrijf verplaatsen naar bedrijvenpark De Rotbrink. Hier heeft Takman de ruimte om verder te groeien. De Stichting Van Raaltehuis is blij met deze ontwikkeling en verheugt zich op de samenwerking met de Zonnehuisgroep. Het was al lange tijd bezig het huisje te bewaren, te renoveren en te zoeken naar een herbestemming om daarmee een prachtig stuk cultureel en historisch erfgoed te bewaren voor de toekomst. 

Afscheiding
Dominee Albertus Christiaan van Raalte (1811-1876) was betrokken bij de Afscheiding in 1834 en leidde in Ommen predikanten op. Hij was een van de eerste predikanten van de afgescheiden kerk. Zijn vriend en zwager Brummelkamp leidde in Arnhem studenten op. Hij vroeg Van Raalte in 1844 om in Arnhem de krachten te bundelen. Van Raalte stemde daarmee in en verliet Ommen. Hij keek zijn verdere leven met genoegen op zijn Ommer periode terug. De slechte economische toestanden en de kerkelijke vervolgingen brachten veel Afgescheidenen op het idee te emigreren naar Amerika. Van Raalte bevorderde de emigratie naar Amerika. Hoewel hij in Ommen mede eigenaar was van een steenfabriek, vertrok ook Van Raalte in 1847 samen met een grote groep geloofsgenoten, onder andere ook uit Ommen naar Amerika, naar de staat Michigan. Hier stichtte hij de stad Holland. Tevens was hij in 1851 de grondvester van een christelijke academie, nu nog steeds bekend staand als Hope College.

Bron: Harry Woertink – 13 juli 2017

 

Bouwval doet Ommen dromen

HOME

Gerrit-Jan KleinJan 

Links: Jaap van Gelderen: "Kan dan niemand beginnen de troep hier op te ruimen." Achter hem: Gerrit te Rietstap. Rechtsachter Gerko Warner, op de voorgrond Jan Heijink. © Herman Engbers

Het is nog maar een 'kotje', de voormalige pastorie van dominee Van Raalte in Ommen. Maar de toekomstplannen zijn groots. In 1847 vertrok hij naar de VS. Het huis van de beroemde dominee moet nu Amerikaanse toeristen trekken.

 

Het schemert in de vervallen pastorie van het Overijsselse stadje Ommen. De vensters zijn dichtgetimmerd met spaanplaat. Door een gat in de muur schijnt een beetje licht. Historicus Jaap van Gelderen (68) laat zijn ogen dwalen door het vermolmde interieur. "Dit is niet nieuw", constateert hij droogjes. Stof wolkt op als hij zich omdraait.

Van Gelderen kan bijna niet geloven dat deze bouwval bijna tweehonderd jaar geleden de woning was van een toentertijd beroemde dominee. "Hij had een nogal verwende vrouw", licht Van Gelderen toe. "Ik kan me niet voorstellen dat ze in dit kotje wilde wonen." Hij haalt zijn neus op.

Dominee Albertus Christiaan van Raalte (1811 - 1876) is de voormalige eigenaar van het 'kotje'. Hij is nu in Nederland goeddeels vergeten. Ooit was dat anders. Zo'n honderdtachtig jaar geleden was de dominee uit Ommen de spil in een verhitte kerkstrijd. Van Raalte was de voortrekker bij een ingrijpende scheuring in de Nederlandse Hervormde Kerk.

 

Sloopkogel
Welnu, die geschiedenis mag niet worden vergeten, vindt een groep inwoners van Ommen. Er is hun er veel aan gelegen om de woning van Van Raalte te redden van de sloopkogel. "Dit is een van de weinige tastbare herinneringen aan de dominee", zegt Jan Heijink (55) die met een groepje gelijkgestemden door de pastorie loopt. Heijink is voorzitter van de stichting Van Raaltehuis die het gebouw wil behouden. "Deze plaats maakt de geschiedenis levend", zegt hij tegen Van Gelderen. Deze trekt zijn wenkbrauwen op. "Maar kan dan niemand beginnen de troep hier op te ruimen?", antwoordt hij. Van Gelderen is niet betrokken bij het reddingsplan, maar neemt gewoon een kijkje als gepensioneerd kerkhistoricus van de Protestantse Theologische Universiteit en kenner van de tijd van Van Raalte.

De hervormde kerk, waarvan destijds vrijwel alle protestantse Nederlanders lid waren, verkwanselde in de ogen van Van Raalte niets minder dan 'de Waarheid', weet Van Gelderen. Zo zette de invoering van een nieuw gezangboek kwaad bloed. Van Raalte meende dat in de eredienst enkel de aan de Bijbel ontleende psalmen mochten weerklinken.

Teleurgesteld en verbitterd
Toen hem als aankomend dominee vanwege zijn opruiende toon de toegang tot de kansel werd ontzegd, brak er iets bij Van Raalte. "Die teleurstelling is bepalend geweest voor de rest van zijn leven", gelooft Van Gelderen. "Ik denk dat hij altijd iets wilde bewijzen." Verbitterd verliet de gekrenkte Van Raalte de hervormde kerk en voegde zich bij de nieuwe afgescheiden kerk.

Van Raalte ging voortvarend te werk. Zo nam hij een stoet ontevreden gelovigen mee. In oost-Nederland, het werkterrein van Van Raalte, stichtte hij vervolgens een trits kerken en gemeenten. In Ommen, waar hij tussen 1839 en 1844 dominee was, wordt Van Raalte nog altijd geëerd vanwege zijn verdiensten. Aan de wand van zowel de 'gewone' gereformeerde kerk als de door een latere twist ontstane vrijgemaakt-gereformeerde kerk - kerkgenootschappen die zichzelf als erfgenamen van de afscheiding zien - prijkt een portret van de scheurmaker.

De paus van Ommen
Jaap van Gelderen: "Hij had de wind er behoorlijk onder. Iedereen die het niet met hem eens was, plaatste hij onder de tucht." Door die tuchtmaatregelen konden zijn tegenstanders geen ambten meer vervullen in de kerk. "Mensen keken tegen hem op. Er waren natuurlijk weinig afgescheiden dominees." Hij krijgt bijval van Gerko Warner (29), een basisschoolleraar uit Ommen die een boek schreef over Van Raalte: "Nu zouden we zeggen: Van Raalte was echt een mannetje. Hij moet wel charismatisch geweest zijn. Anders krijg je niet zoveel mensen op de been." Van Gelderen, sceptisch: "Hij werd in zijn eigen tijd wel eens spottend 'de paus' genoemd."

In de tijd dat Van Raalte actief was, ontstond er ook een grootscheepse emigratie naar Amerika van Nederlanders die de armoede wilden ontvluchten. Vooral veel keuterboertjes vertrokken, aan lager wal geraakt door mislukte oogsten vanwege de aardappelziekte. De aanhang van Van Raalte bestond uit dit soort mensen.

Hij bedacht een plan voor ze. In Amerika, zo redeneerde hij, konden ze een betere toekomst opbouwen. "Daar was werk en vrijheid van godsdienst", zegt Warner. Maar, zo vertelt hij, de dominee wilde ze natuurlijk niet zomaar laten gaan.

"Hij dacht dat het geestelijk snel bergafwaarts zou gaan met de Nederlanders in den vreemde, zonder zijn leiding. Dat zette Van Raalte voor een dilemma." Hij besloot daarom uiteindelijk om zelf mee te gaan.

Uitgepraat
Volgens historicus Van Gelderen was dat vooral een strategische zet. "Het klinkt misschien onaardig, maar Van Raalte was op een gegeven moment gewoon uitgepraat in zijn eigen beweging. Zijn werkterrein werd steeds kleiner." Er waren, zo verduidelijkt hij, ondertussen al weer heel wat scheuringen en twisten geweest over de juiste koers van de afgescheiden kerken. Van Raalte liet zich in die scherpslijperij niet onbetuigd. Van Gelderen: "Zijn tegenstanders noemde hij 'de schreeuwers' en 'de zwarten'."

Uiteindelijk vertrok Van Raalte met een groep van zo'n honderd emigranten naar de Verenigde Staten om daar een christelijke kolonie te stichten. Die groeide uiteindelijk uit tot het stadje Holland in de staat Michigan. Van Raalte wordt daar tot op de dag van vandaag gezien als een held.

Toeristen
Dat is nóg een reden waarom Jan Heijink met zijn stichting de pastorie wil redden. Volgens hem is er in het Amerikaanse Holland volop interesse naar de woonplaats van de stichter van hun stad. "Als er hier wat te zien is dan zijn er vast toeristen die vanuit Michigan de tocht naar Ommen willen maken", zegt Heijink.

Naast hem knikt Gerrit te Rietstap (71), amateur-historicus uit Ommen en actief in de stichting van Heijink. Hij ziet, zegt Te Rietstap, nu ook al wel eens Amerikaanse toeristen uit Holland door Ommen dwalen. "Het bordje van de Van Raaltestraat is zo'n beetje het meest gefotografeerde punt van Ommen", grapt hij.

De pastorie is niet het enige historische overblijfsel waaraan de Amerikanen zich kunnen laven. Het gezelschap loopt even een blokje om, en stuit op een oude beuk. "Die zou nog door de dominee zijn gepoot", zegt Heijink. Te Rietstap, die onlangs in Holland was om een lezing te houden over de oude pastorie in Ommen: "Die boom heb ik goed gepropageerd. Die zetten de Amerikanen nu zeker ook op de foto."

Geen gevoel voor historie
Er moeten nog wel wat hordes worden genomen voordat de toeristenstroom echt op gang kan komen. Zo weigert de eigenaar van de voormalige pastorie afstand te doen van het pand. Hierdoor kachelt de staat van het bouwwerk zichtbaar achteruit. Achter de pastorie valt Heijinks oog op een stuk buitenmuur dat op de grond is gevallen. "Dat ligt er nog maar pas", zegt hij. Heijink tilt de brok op en probeert het terug te plaatsen. "Ommenaren hebben geen gevoel voor historie", mompelt Te Rietstap.

De tegenslag vormt geen beletsel voor Heijink en Te Rietstap om te dromen over de toeristenstroom uit Michigan. "We overwegen om in de pastorie een bed & breakfast te maken", zegt Te Rietstap, terwijl een tochtvlaag door de pastorie trekt. Heijink: "Dan kunnen de Amerikanen hier overnachten."